Alexander Georgiev, hier in actie tijdens Open Flevoland 2018, kwam de afgelopen jaren maar nauwelijks in actie. Maar zijn duel met Nikolai Gulyaev kan met recht een pareltje genoemd worden, een partij waarin hij een grootse, creatieve prestatie verricht. Foto: foto.kndb.nl
Georgiev - Gulyaev
Geniaal dubbeloffer dwingt oud-kampioen van Rusland op de knieën
Author: Ben Provoost
01-10-2023
Alexander Georgiev veroverde in april de Russische damtitel. Afgaand op door Toernooibase verstrekte statistieken was het de dertiende keer dat hij dit kunstje flikte. In 1995 lukte het Georgiev voor het eerst om de concurrentie achter zich te laten in het vanouds sterkste nationale damkampioenschap ter wereld.
Diverse namen van oud-winnaars lieten in het kampioenschap van 2023 verstek gaan. Alexander Shvartsman woont tegenwoordig in Nederland en deed om begrijpelijke redenen niet mee. Alexey Chizhov liet het toernooi eveneens schieten. Spelers als Ivan Trofimov, Vladimir en Maksim Milshin, Ainur Shaibakov -zij wisten allen het kampioenschap eerder te winnen- gaven evenmin acte de présence. Ook de sterke grootmeester Murodullo Amrillaev -in 2011 vicewereldkampioen- verscheen niet aan de start.
Heel spannend wordt het jongste kampioenschap van Rusland niet. Al in de eerste ronde schiet de latere winnaar raak - tegen Alexander Ldokov. In de volgende zeven ronden weet hij nóg vier keer het net te vinden.
Hoewel er op het moment van schrijven slechts vier partijen (allen van Georgiev) in Toernooibase staan van dit toernooi, durf ik de stelling wel aan dat Georgiev in zijn duel met Nikolai Gulyaev niet alleen zijn grootste sportieve prestatie neerzette, maar ook zijn grootste creatieve prestatie. Alle reden dus om in deze bespreking de schijnwerpers op dit duel te zetten.
De partij stamt uit de vijfde ronde. Tot en met ronde vier kunnen beide spelers bogen om mooie scores. Georgiev gaat met 7 uit 4 aan de leiding, Gulyaev volgt met Alexander Getmanski op een punt achterstand. Na overwinningen in ronde vijf en zes loopt Georgiev drie punten uit op de concurrentie, een gat dat niet meer kleiner wordt Niettemin is ronde zeven erg spannend, want de degelijk aanvallende titelverdediger, Sergey Belosheev, krijgt een zeer goede winstkans tegen Georgiev. Als Belosheev deze niet benut en het duel in remise eindigt, kan de inwoner van Ufa al een ronde voor het einde tot kampioen worden gekroond.
Op respectabele afstand finishen vijf spelers met tien punten, onder wie Gulyaev. Aanvullende criteria wijzen echter Getmanski en Belosheev aan als tweede- en derdeprijswinnaar.
Voor inhoudelijk in te gaan op Georgiev-Gulyaev kort iets over de zwartspeler. Deze 33-jarige Rus is een sterke dammer, getuige ook zijn FMJD-rating van 2311. Zijn eerste aansprekende succes boekte hij in 2007, toen hij het jeugdwereldkampioenschap op zijn naam wist te schrijven. Nadien bleven écht grote successen uit, met uitzondering van het winnen van het kampioenschap van Rusland 2018. Overigens deed Gulyaev eind 2021 ook nog van zich spreken door Polish Open Julinek Park te winnen, voor onder anderen zijn landgenoten Alexander Getmanski en Marsel Sharafutdinov.
In het in april gespeelde toernooi zaten Georgiev en Gulyaev voor de tiende keer tegenover elkaar, aldus Turbo Dambase - rapid- en sneldampartijen niet meegerekend. Voorgaande negen keren wist Georgiev twee keer te winnen (in het Russisch kampioenschap van 2010 en 2012). De overige duels tussen de twee combattanten eindigden in een puntendeling.
Georgiev-Gulyaev 2023 kenmerkt zich allereerst doordat de zwartspeler zijn grote tegenstander op afstand probeert te houden. Zwarts derde zet spreekt bijvoorbeeld boekdelen en ook zijn twaalfde zet is ronduit passief. Desondanks -of liever gezegd: dankzij te voorzichtig opereren van Gulyaev- krijgt Georgiev al spoedig aantrekkelijk spel. Met subtiele ruilen dunt hij zwarts lange vleugel uit en werkt hij aan een omsingeling van het zwarte centrum - waarbij te allen tijde een switch naar gunstig klassiek spel tot de mogelijkheden behoort.
Na een verrassende overgang naar half-open klassiek (25.38-32) moet zwart secuur spelen. Nadat Gulyaev enkele keren niet het beste tegenspel weet te vinden, komt hij in zwaar weer terecht. In een tactisch steekspel met tijdelijke offers over en weer grijpt de voormalige kampioen van Rusland mis. Met een fraai dubbeloffer (40.26-21, 41.27-22 en 42.29-23) plaatst Georgiev Gulyaev voor onoverkomenlijke moeilijkheden. De zwartspeler weet het nog tot een overmachtseindspel te schoppen, maar Georgiev werkt het onberispelijk af.
Duidelijk is dat deze scherpe zet niets aan de verbeelding overlaat: wit wil een gevecht van nabij.
Georgiev trekt echter zijn eigen plan. Hij blijkt ook niet geïnteresseerd in het theoretische voordeel dat hij met 4.30-25 zijn randschijf op 35 kan oplossen. Al dan niet toevallig doet dit weer denken aan Alexander Dibman. Van deze voormalige stadgenoot van Georgiev zijn diverse voorbeelden bekend waarin hij in soortgelijke standen eveneens een 'voordeeltje' laat voor wat het is ten gunste van zo scherp mogelijk spel.
Omdat zwart met zijn vorige zet aankoerst op een zo sterk mogelijke lange vleugel, lijkt een vuist bouwen met 45-40/44-40 en vervolgens 33-28x28 (in de hoop later veld 24 te kunnen bezetten) minder kansrijk.
Veel actiever is namelijk
a. 15 naar 24 dirigeren. Het gevolg daarvan kan zijn dat er een klassieke positie op bord komt waarin schijf 9 gaat 'hangen'.
b. opbouwen met 14-20, 9-14 en 20-24. Zwart riskeert daarmee dat schijf 15 achterblijft.
De alternatieven zijn echter ook niet om over naar huis te schrijven:
Toegegeven, vetpot is het niet. Zwart mag hooguit hopen dat hij de witte omsingelingspogingen van zich kan afslaan.
Voor al deze voortzettingen geldt dat wit onmiskenbaar gemakkelijker staat en hem de beste kansen moeten worden toegedicht in een (gesloten) klassiek afspel dat vermoedelijk later zal ontstaan. Maar dat Georgiev voor een scherper voortzetting kiest, is begrijpelijk. Zeker ook gezien zijn voorliefde voor half-open klassiek.
Had zwart beter? Vier alternatieven nader beschouwd:
De conclusie van deze variantenbrij is dat zwart na 25...1-7! 26.42-38 14-20 27.39-34 20-24 28.49-44 9-14 29.44-40 11-17 30.47-42 een fractie gemakkelijker staat als hij 30...15-20! enzovoorts weet te vinden.
De prachtzet 25.38-32!? vergt echter dusdanig veel van de zwartspeler dat hij al meteen een fout maakt, waarna analytisch bezien voor het eerst in deze partij het strategische evenwicht in deze partij verbroken wordt.
Na het tegenoffer
De belangrijkste verdienste van de tekstzet is dat zwarts meest logische zet fraai wordt weerlegd.
Zwart moet na wits 42e zet dus lijdzaam toezien dat wit 24-20 gaat spelen en binnen afzienbare tijd doorbreekt naar dam. De computer wijst er echter op dat wit dan desondanks geen analytische winst in handen heeft. Dus zwart had zich hierop kunnen en moeten inlaten.
Niettemin vecht hij nog ruim twintig zetten door, maar gelukkig maakt Georgiev geen fout meer en zet zijn fraai opgezette partij in winst om.
Het antwoord op de vraag is overigens "ja".
Have you seen a (spelling) mistake? Mail to [email protected].