Damkunst

(The article below will soon be translated into English and French.)

(L'article ci-dessous sera bientôt traduit en anglais et en français.)

Als redactie van Damkunst vinden we het een eer en genoegen om prachtige verhalen, analyses en prestaties te delen. Maar soms moeten we ook stilstaan bij minder vreugdevolle momenten, zoals het plotselinge overlijden van de Senegalese grootmeester Ndiaga Samb.

Gelukkig kregen we bij het schrijven van dit in memoriam steun van twee vooraanstaande Afrikaanse grootmeesters in de damwereld: Jean-Marc Ndjofang en Bassirou Ba. Beiden hebben een bijdrage geleverd: de een beschrijft de omstandigheden van Sambs overlijden, de ander blikt kort terug op zijn opmerkelijke carrière.

Samb was immers een uitzonderlijke figuur in de damwereld, iemand die niet zomaar als een voetnoot in een boek mag worden vergeten. Van zijn eerste (bekende) internationale optreden in Brunssum in 1991 tot zijn laatste bij het Afrikaans kampioenschap 2024 bleef hij indruk maken. Hij had zich gekwalificeerd voor het komende wereldkampioenschap op Afrikaanse bodem, waar zijn afwezigheid diep zal worden gevoeld.

Ndiaga Samb is niet meer!
Auteur: Bassirou Ba

De beroemdste - en wellicht meest getalenteerde - Internationaal Grootmeester (GMI) in de geschiedenis van het Senegalese dammen is op woensdag 19 februari van dit jaar plotseling overleden. Het gebeurde tijdens de toespraak en prijsuitreiking van het eerste Elite Toernooi, gesponsord door registeraccountant Mamadou Tamsir Barry.

Het tragische voorval vond plaats in het stadhuis van Pikine-Nord, nabij het Domingue-ziekenhuis, waar het overlijden van de dammer uit Rufisque kort na zijn plotselinge inzakken tijdens de ceremonie officieel werd bevestigd. Het was een vreemd en op bepaalde manieren bijna voorspellend moment. Sommigen zouden het zelfs kunnen vergelijken met het beeld van een groot religieus figuur op de Olijfberg. Nooit eerder, in het collectieve geheugen van damliefhebbers, was Samb zo gezien - zo expressief en bijna spraakzaam.

Na de laatste ronde van het Elite Toernooi, waarin hij als derde eindigde achter winnaar Ibrahima Gaye en runner-up Demba Coly Thiam uit Saint-Louis, sprak Samb in interviews na de partij en tijdens de ceremonie. Zijn woorden waren verbindend en vol dankbaarheid jegens de toernooisponsor, Tamsir Barry. Zijn toespraak klonk als een afscheid van een wereld die altijd de zijne was geweest. Nadat hij uitgesproken was, nam Samb plaats op de eerste rij, tegenover het presidium, naast de acht finalisten van dit prestigieuze toernooi.

Maar plotseling, terwijl de toespraken voortduurden en het moment naderde waarop de prijzen zouden worden uitgereikt, zakte Samb in elkaar op zijn stoel - om nooit meer op te staan. Ondanks onmiddellijke pogingen om de grootmeester uit Rufisque te reanimeren, vertoonde hij geen tekenen van leven meer. Zijn levenloze lichaam werd vervolgens in de auto van Tamsir Barry naar het dichtstbijzijnde medisch centrum, het Dominique Mendy-ziekenhuis, gebracht, pal naast het stadhuis van Pikine-Nord, waar het drama zich zojuist had voltrokken.

In dit ziekenhuis werd het overlijden van de Senegalese legende officieel bevestigd door een dienstdoende arts. Op 58-jarige leeftijd nam Ndiaga Samb afscheid van de Senegalese damwereld, die hij altijd met passie heeft gediend en liefgehad. Zijn lichaam is ter aarde besteld op de begraafplaats van Dangou in Rufisque, zijn geboortestad.

GMI Ndiaga Samb: Een Grootheid van het Senegalese en Afrikaanse Dammen
Auteur: Jean-Marc Ndjofang

De Senegalese, Afrikaanse en wereldwijde damgemeenschap rouwt om het verlies van een van haar meest illustere kampioenen, Ndiaga Samb. Zijn overlijden, midden in een sportieve viering, symboliseert een leven dat volledig gewijd was aan zijn sport - tot op het allerlaatste moment. Zijn nalatenschap, onuitwisbaar in de geschiedenis van het dammen, zal een bron van inspiratie blijven voor toekomstige generaties.

Samb was meer dan alleen een speler - hij was een monument. Zijn prestaties weerspiegelen een schitterende carrière en een zeldzame consistentie: zevenvoudig Senegalees kampioen, waarmee hij zijn nationale dominantie bewees. Afrikaans individueel kampioen (2016) en driemaal vicekampioen (1992, 2006, 2018), met meerdere hoge eindklasseringen (3e in 2003, 2009; 4e in 2012, enz.). Tweemaal tweede op het wereldkampioenschap voor landenteams (Italië 2006, Turkije 2022 in blitz en rapid). Vijfde op het wereldkampioenschap 2005 in Amsterdam - een uitzonderlijke prestatie voor een Afrikaanse speler.

Samb droeg de vlag van Senegal en Afrika met trots op het internationale toneel. Zijn toewijding hielp het Afrikaanse dammen naar het hoogste niveau te tillen, grenzen te doorbreken en duizenden jonge spelers te inspireren. Zijn aanwezigheid op toernooien - altijd bescheiden en vastberaden - belichaamde de puurste geest van sportiviteit.

Dat hij overleed tijdens een slotceremonie, omringd door zijn damfamilie, herinnert ons eraan dat hij leefde als een ware toegewijde van het spel - met het dambord in zijn hart tot het einde. Dammers uit Senegal, Afrika en de rest van de wereld delen dit verdriet, maar ook de trots om zo’n kampioen te hebben gekend.

Moge zijn ziel in vrede rusten.

Afrika zal zijn toewijding, doorzettingsvermogen en waardigheid nooit vergeten. Ndiaga Samb zal voor altijd een baken blijven voor degenen die geloven in de kracht van het spel als een middel tot uitmuntendheid en verbondenheid.

De schijven mogen van het bord verdwijnen, maar legendes blijven.

Terugblik in fragmenten en partijen

Auteur: Ben Provoost en Ronald Schalley

Ndiaga Samb heeft de damwereld prachtige partijen nagelaten. Wij hebben hieruit een kleine selectie samengesteld. We richten ons hierbij op partijen – vaak fragmenten – tegen sterke dammers en op de periode na 1998. Dat laatste heeft te maken met een interview dat in het tijdschrift "Dammen" (nummer 131/132) met Samb is verschenen. Dat vraaggesprek is namelijk aangevuld met een uitvoerige partijenselectie van het beste en mooiste dat Samb tot dan toe had gepresteerd. We zagen geen reden om dit te herhalen en verwijzen hier met een gerust hart naar.

Voor sommige andere partijen en fragmenten volgt hier een kleine toelichting waarom ze door ons zijn geselecteerd. Het fragment tussen Samb en Bassirou Ba is opgenomen omdat beide heren sinds jaar en dag elkaars voornaamste concurrent in eigen land waren. De combinatie die Samb uithaalde tegen Tom Swelsen is geselecteerd omdat het een bijzonder fraai exemplaar is. Het fragment Minkina-Prosman 1992 lijkt een vreemde eend in de bijt, maar wie het naspeelt, begrijpt de keuze. Twee partijen worden in hun geheel besproken: Sambs duels tegen Schwarzman (2005) en Ano Adonis (2016). Deze partijen zijn geselecteerd omdat ze in belangrijke mate bijdroegen aan zijn 5e plaats op het WK en zijn overwinning op het Afrikaans kampioenschap.

Overzicht

Samb-Schwarzman, Diouf Memorial 1991 (hieronder te zien)

Minkina-Prosman, Brunssum 1992

Samb-Ba, Den Haag 1998

Valneris-Samb, WK Rapid 1999

Samb-Kouassi, Zeeland Open 2000

Samb-Krajenbrink, Nijmegen 2001

Weytsman-Samb, WK 2003

Samb-Georgiev, Delft Kennisstad Top 2004

Samb-H. Jansen, Bijlmertoernooi 2004

Samb-Georgiev, Delft Kennisstad Top 2005

Samb-Schwarzman, WK 2005