Ton Sijbrands, oud-wereldkampioen en legende, vertelde ooit dat hij sinds zijn zevende bezield is door een tomeloze passie voor het internationale damspel – een passie die zijn hele leven beheerst. Een vergelijkbare hartstocht, misschien minstens zo intens, heeft mij op damreizen gebracht naar Afrikaanse landen die bekendstaan om hun uitzonderlijke spelers: Senegal, Ivoorkust, Kameroen en niet te vergeten Gabon.
In 2018 kwam ik terecht in Senegal, na eerdere bezoeken aan Ivoorkust – ik ging onder meer naar Abidjan – waar ik kennismaakte met lokale meesters, die vooral voor geldprijzen speelden. In Dakar ontmoette ik enkele grootheden van het Senegalese dambord: wijlen grootmeester (GMI) Ndiaga Samb, grootmeester Abdoulaye Der, internationaal meester Modou Seck, en sterke spelers als Ibrahima Gaye en Maguette Niang. Tijdens partijen tegen Malinese grootmeesters – Mali, met als bekendste dammer GMI Mamina Ndiaye, heeft eveneens een sterke damcultuur – en Ivorianen, kwam ik in contact met de Afrikaanse dambond (CAJD). Op hun uitnodiging nam ik deel aan het Afrikaans individueel kampioenschap algemeen, met als doel het niveau van het Afrikaanse damspel te verhogen. In Ivoorkust werd ik gastvrij ontvangen door de club K.J.K.S., die geleid wordt door voorzitter Abalo Koffi.
Na het kampioenschap van 2018 in Thiès, zo’n 70 kilometer van Dakar, zette ik mijn reis voort naar Centraal-Afrika – naar Kameroen, om precies te zijn – met hetzelfde doel: me meten met de beste spelers van elk land. Deze reizen en mijn contacten met de CAJD maakten het mogelijk om mijn land, Congo-Brazzaville, op de kaart te zetten. Zo konden we laten zien dat er in Congo een sterke groep dammers bestaat, lang onbekend op het internationale podium, maar gretig om hun kracht te tonen.
Onze eerste grote test kwam in 2021, toen Congo-Brazzaville werd uitgenodigd voor de Nations Cup in Kameroen. Tot ieders verrassing eindigden we op de derde plaats! Het is alsof de gebeurtenissen met elkaar verbonden zijn. Ons team bestond uit Itoua Tardorel, Mouanda César, Manzambi Bledy en Kanda Massamouna Gamael. Drie jaar later volgde onze bekroning: in Ouagadougou (Burkina Faso) domineerde Congo-Brazzaville het Afrikaans individueel kampioenschap. Ik won het toernooi, en de eveneens uit Congo-Brazzaville afkomstige César Mouanda werd vicekampioen. Zo had ons land zich stevig gevestigd tussen de grote Afrikaanse damnaties.
Na mijn titel als Afrikaans kampioen kreeg ik, ondanks een teleurstellend optreden op het WK in Yaoundé in 2025, een speciale uitnodiging van promotor en mecenas Mamadou Tamsir Barry om deel te nemen aan de eerste Ndiaga Samb Memorial. Aan dit toernooi namen vijf grootmeesters deel, één internationaal meester en één federale meester, naast ervaren spelers zonder officiële titel.
Senegal blijft een toonaangevend land binnen het Franstalige Afrikaanse dammen, met sterke spelers als Ibrahima Gaye, Maguette Niang en Abdoul Khadre Monteiro. MF Demba Coly Thiam is een uitstekende theoreticus, maar speelt soms te snel en maakt daardoor fouten.
De organisatie was voorbeeldig, het eten voortreffelijk en de accommodatie uitstekend – alles wat een speler nodig heeft om te rusten en zich te concentreren. Een groot compliment aan Mamadou Tamsir Barry en zijn team voor hun inzet. Het toernooi ter nagedachtenis aan de eerder dit jaar overleden Samb vond plaats in Sambs geboorteplaats Rufisque, 24 kilometer van Dakar. Het onthaal was hartelijk, volledig in de geest van het woord “teranga”, Wolof (de taal die in Senegal wordt gesproken) voor gastvrijheid. Dank gaat uit naar de voorzitter van de FSJD, Mamadou Tamsir Barry, naar mijn sponsor Kevin Gotene, en naar mijn coach Souleymane Keita, door mij steevast “Prof” genoemd.
Na de teleurstelling op het WK 2025 – ik werd uitgeschakeld in de voorronden– was ik vastbesloten om revanche te nemen. Met die instelling reisde ik opnieuw naar Senegal, met één doel: goud veroveren en mijn reputatie verder versterken in de internationale damwereld. Ik bereidde me tot in de puntjes voor: geen magische formule, alleen hard werk en discipline. Misschien was mijn voorbereiding iets te intens, zeker vergeleken met mijn collega-grootmeesters.
Mijn strategie was helder: geen enkele partij verliezen, zelfs niet tegen een grootmeester, en vervolgens zoveel mogelijk punten halen tegen de Senegalese spelers. Die aanpak loonde: zes overwinningen en twee remises, waaronder een fraaie klassieke overwinning op GMI Bassirou Ba. Volgens Ba gebruikte ik een idee waarmee grootmeester Anatoli Gantwarg in het Suikertoernooi van 1970 grootmeester Andris Andreiko versloeg – een zege dus met een voorgeschiedenis van meer dan een halve eeuw in het internationale damspel.
Voor elke partij werd een minuut stilte gehouden ter herinnering aan Samb, wat een bijzondere, bijna plechtige sfeer gaf. Het toernooi was doordrenkt van emoties – verdriet en vreugde door elkaar – en iedereen probeerde Samb zijn genegenheid te tonen door het beste van zichzelf op het bord te laten zien.
Ik neem jullie graag mee langs enkele sleutelpartijen die tot mijn overwinning hebben geleid. De diagrammen vertellen het verhaal verder.
Selectie
Itoua – Niang Mame Saïd (1e ronde)
Niang Maguette - Itoua (5e ronde)
Ba - Itoua (7e ronde) (hieronder)