Met 3...20-25 brengt Iurii Anikeev (links) de zogenoemde Vos-variant op het bord tegen Martin Dolfing. Deze strategie zal uitgroeien tot een groot succes. Foto: Zainal Palmans
Dolfing - Anikeev
Van Dibman tot Anikeev
Auteur: Alexander Baliakin
10-01-2024
Persoonlijk zie ik de volgende voordelen om met zwart de Vos-variant te spelen:
- Wit kan niet snel schijven afruilen.
- Wit kan niet naar gelijkwaardig klassiek spel overgaan.
- Wit moet actief en principieel spelen om geen passieve stand te krijgen.
- De standen die uit de Vos-variant voortvloeien, zijn ingewikkeld en vereisen veel rekenwerk (dat zal blijken uit de partij die ik ga bespreken).
- Grootmeesters die deze opening met zwart spelen, kunnen zich goed voorbereiden op het tegenspel van hun opponent (zie opnieuw onderstaande partij).
Dammen heeft een grote remisemarge. Het doel van een opening is dan ook vaak niet om een betere stand te krijgen, maar wel spannend en ingewikkeld spel, waarbij de tegenstander niet snel kan afruilen. De Vos-variant is hiervoor een uitstekend middel.
Het is ook interessant om te vergelijken hoe Anikeev met wit speelt in deze stand. Zijn duel met Arnaud Cordier (EK 2022) verliep als volgt:
Zwart móét dus aanvallen, maar de vraag is of dat met 14-19 of 14-20 moet en of hij dat één of twee keer moet doen.
De aanval 14-19 ziet er minder aantrekkelijk uit omdat de witte passieve schijf op 45 dan in spel komt, maar zwart heeft eigenlijk geen keus als hij 4…12-18 heeft gedaan.
Tegenwoordig is deze slag niet populair, in tegenstelling tot veertig jaar geleden, zoals in bijvoorbeeld Vadim Virny – Alexander Dibman (Kislovodsk 1982). Dibman analyseerde deze stand na dit duel urenlang. Hij wilde begrijpen of zwart hier direct
Kingsrow heeft geen voorkeur. Zelf vind ik het doorgaans niet fijn als mijn tegenstander, zoals in deze partij, schijf 46 naar veld 37 brengt.
Maar er zijn ook goede redenen om wél met 9-14 en 3-9 op te bouwen: zwart kan misschien met 18-23 gaan werken, maar belangrijker nog is dat zwart in 3-9 een laatste wachtzet heeft.
De zwarte structuur is hetzelfde (behalve schijf 10)! Daarom kunnen we concluderen dat een dergelijke opbouw algemene betekenis heeft en niet alleen in de Vos-variant gebruikt kan worden. Ook Shvartsman kiest een dergelijke opbouw in standen waar wit een schijf op 15 heeft.
Na
De diagramstand betekent voor mij overigens het keerpunt in mijn verhouding met de Vos-variant. Ik had deze stelling tegen Murodullo Amrillaev in het EK 2008 en verloor. Na deze partij besloot ik geen Vos-variant tegen topgrootmeesters meer te spelen. Pas in 2019 doorbrak ik het taboe.
Een groot probleem voor Dolfing is dat het aantal varianten en de diepte ervan enorm zijn. Alles uitrekenen is praktisch onmogelijk en het is moeilijk om te bepalen wanneer je kunt stoppen met rekenen. Op gevoel spelen kan ook niet, omdat het spel te concreet is.
Ik laat slechts één van de eindeloze varianten zien:
In de variant
De eerste zet na de tijdcontrolezone van 45 zetten is meteen de beslissende fout. Dolfing had een halfuur om een beslissing te nemen. Na een dergelijk spannend middenspel moet je fysiek en mentaal fit zijn om een dergelijk eindspel te verdedigen. Ik vermoed, ook gezien dat het de 17e ronde was, dat Dolfing op dit moment zeer vermoeid was.
Heeft Dolfing slecht gespeeld? Ik denk het niet. De stelling die hij kreeg, was zeer verleidelijk en nodigde uit tot principieel tegenspel. Maar tegelijk was de positie verraderlijk voor hem. Wit ging naar het centrum, neutraliseerde tijdig elementaire bedreigingen, maar vond geen afdoende verweer tegen de basisdreiging: de combinatie naar veld 45. De stand bleek te ingewikkeld voor het menselijke brein.
We kunnen ook constateren dat Anikeev (een sterke positionele speler, die houdt van laveren, zie bijvoorbeeld zijn winst op het WK tegen Heusdens) heeft gezocht naar een actieve opening met zwart en die heeft gevonden in de Vos-variant.
Met wit vond hij al langer geleden een dergelijke opening: hij gebruikt daarvoor 1.35-30.
(Taal)fout gezien? Mail naar [email protected].
