Groenendijk - van IJzendoorn
Jan Groenendijk (l.) en Martijn van IJzendoorn (r.) kennen elkaar al van jongs af aan, hebben samen de wereldtop bestormd en menig sappig onderling duel uitgevochten met wisselende uitslagen. De besproken partij vormt een prachtig nieuw hoofdstuk.
Foto: G. van Dijk

Groenendijk - van IJzendoorn

Direct naar applet

Grootmeestergevecht om van te smullen

Auteur: Wouter Sipma
05-11-2024

Het Nederlands Kampioenschap is een van de mooiste toernooien op de damkalender. De lijst van kampioenen bevat vele belangrijke namen uit de damgeschiedenis met prestaties die soms legendarisch zijn (Keller dertien keer kampioen! Thijssen vijfmaal op rij!). Met zijn vierde titel op rij komt Jan Groenendijk ook in dit lijstje - met bovendien kans om hoger op dit lijstje te komen.

Ik speel zelf vanaf 2013 mee aan het NK, maar heb ook de jaren daarvoor vrij bewust meegemaakt. Ik kan zeggen dat de bezetting van het toernooi sommige jaren beter is dan anders. De laatste paar jaar kunnen we weer spreken van een absoluut toptoernooi, met dit jaar als hoogtepunt door de - incidentele - deelname van Alexander Schwarzman. Doordat de topspelers van Nederland automatisch ook topspelers in de wereld zijn, zou het toernooi wereldwijde aandacht verdienen (al weet ik niet in hoeverre het NK in het buitenland gevolgd wordt).

Verschillende jaren van NK's blijven me bij door bepaalde memorabele partijen tussen grootmeesters die blijven hangen. En dat zijn er best een aantal: Baliakin-Boomstra 2010, 2011 én 2013 (als revanche voor Boomstra's bliksemwinst in 2009), Baliakin-Meurs 2013 en mijn nederlagen tegen Groenendijk in 2019 en 2022, alsmede mijn nederlaag tegen Jitse Slump vorig jaar, die ik eerder voor Damkunst analyseerde. (Nu ik dit lijstje zo opschrijf, zie ik dat het vooral partijen van Boomstra en mij bevat; het is dus waarschijnlijk wel subjectief, maar ik blijf erbij dat dit stuk voor stuk belangrijke partijen waren, op speltechnisch en sportief vlak).

De stand van zaken bij aanvang van deze partij: er zijn zeven rondes gespeeld, Groenendijk staat op 1 met +4 gevolgd door Slump, Schwarzman en Baliakin op +3 en daar achter Van IJzendoorn met +2. Beide spelers zitten goed in het toernooi, Groenendijk staat er riant voor en Van IJzendoorn moet nog wat goedmaken om op het podium te belanden. Opmerkelijk is dat Groenendijk een ronde hiervoor een enorme kans tegen Kreeft liet liggen om op +5 te komen. Groenendijk en Van IJzendoorn kennen elkaar al van jongs af aan, hebben samen de wereldtop bestormd en menig sappig onderling duel uitgevochten met wisselende uitslagen. Deze partij vormt een prachtig nieuw hoofdstuk, zowel in de NK-historie als in de onderlinge strijd!

Overigens heb ik deze partij besproken in twee rubrieken in Dagblad van het Noorden/Leeuwarder Courant op 7 en 14 oktober - voor Damkunst kan ik gelukkig wat dieper de varianten induiken!

1.31-2617-212.26x1712x21Deze ongebruikelijke eerste zetten lijken er misschien op te duiden dat de spelers niet uit zijn op een scherpe strijd, maar op het hoogste niveau kan het juist lonen om theorie te ontlopen: zo moeten beide spelers vanaf de eerste zetten nadenken en dat verhoogt niet alleen de moeilijkheidsgraad, maar vermindert ook de bedenktijd op de klok, wat vervolgens kan leiden tot meer fouten later. Het vervolg laat zien dat beide spelers wel degelijk ambities hebben. 3.34-3011-174.36-317-125.31-26!?21-27!6.32x2116x27
Zwart heeft vroeg een voorpost ingenomen en daarmee is de strijd geopend. Deze stand kwam eerder slechts voor in Sterrenburg-Boomstra (Ereklasse 2017) een partij die uitliep op een eenvoudige overwinning voor Boomstra. In tegenstelling tot Sterrenburg weet Groenendijk wel een vorm van tegenspel te organiseren. 7.40-34...Sterrenburg vervolgde met 7.30-256-118.33-29Twee weken later kreeg Sterrenburg deze stelling nógmaals op het bord (tegen Jitse Slump) en wist wél te winnen. Die partij vertoont verrassend veel gelijkenissen met Groenendijk-Van IJzendoorn - de stand na 26 zetten is op enkele schijven na identiek! Opvallend is dat ook Sterrenburg-Slump werd beslist in een onduidelijk eindspel, al duurde die wel 20 zetten langer... Sterrenburg vervolgde toen met 8.39-3419-239.34-2923x3410.40x2920-2411.29x2015x2420-249.29x2015x2410.37-3211-1611.32x2116x2712.39-3419-2313.38-3310-15en nu had Boomstra met zwart wel erg veel centrum. 7....6-118.45-4019-239.41-36!?...Groenendijk kiest ervoor om veld 36 toch weer te bezetten, schijf 46 moet immers nog ontwikkeld worden. Bovendien wil wit rechts nog geen beslissing nemen. 9....14-19Van IJzendoorn blijft het centrum aanvullen; het schijnbaar scherpere 9...20-25maakt het witte spel na 10.33-29allicht wat makkelijker. Nu 33 ontruimd is, kan wit over veld 32 druk uitoefenen op schijf 27. Stond schijf 5 aan de andere vleugel (op 6 of 7), dan was deze optie aantrekkelijker voor zwart. 10.46-411-611.50-45...
Wit heeft zijn laatste wachtzet gespeeld en nu is het aan zwart om een keuze te maken: veld 14 of veld 22 sluiten, of alsnog 20-25 spelen? Of nog wachten met 2-7? In dat laatste geval speelt wit 37-31 en moet zwart zich alsnog verklaren. 11....10-1412.30-252-7
Deze 18x18 beschouw ik als een sleutelpositie - inmiddels 26 keer voorgekomen - in de open flankaanval (geen schijf op 22) waarin de omsingelaar wel degelijk goed tegenspel kan creëren - dat zit 'm in de overtollige schijf op 5. Deze stand met schijf 5 op 2 is ook eenvoudig te verkrijgen (1.32-28 19-23x23 en later 17-21/22 31-26 21/22-27x27 - of met verwisselde kleuren vanuit de Vos-variant), maar ik ben van mening dat de aanvaller in dát geval beter moet staan - wat niet betekent dat de omsingelaar zonder kansen is.

Deze stelling kan overigens ook onstaan met één tempo verschil (zwart aan zet dus) in de opening 1.32-28 20-25 2.37-32 14-20 3.41-37 10-14 4.34-30 25x34 5.39x30 20-25 6.30-24 19x30 7.35x24 etc.

Nota bene: het openingsspel heeft zijn weerslag op de klok gehad, na 12 zetten hebben beide spelers nog minder dan 60 minuten over van de 90 die ze aan het begin hadden!
13.37-31...De aangewezen zet om maximaal spel te behouden. Na 13.34-3020-2414.37-3114-2015.31x2218x2716.25x149x20heeft wit te weinig mogelijkheden op rechts. Het schijnoffer 17.33-2823x3218.30-25kan zwart (met dank aan schijf 5) beantwoorden met 18....19-2319.25x144-1020.14-93x14en na 21.39-3314-1922.33-2810-1423.28x3715-20staat zwart wel erg ver naar voren (+13 tempi!). 13.33-29is ook minder logisch in verband met 13....20-2414.29x2015x2415.38-335-10en schijf 5 is geactiveerd. 13....20-24Zwart reageert ook goed en geeft wit geen houvast. 13...17-22geeft zwart gebonden spel na 14.34-29of ook 14.33-2920-2415.29x2015x2416.34-2924x3317.39x17etc. gevolgd door een aanval op 27, hoe zwart ook slaat. 14...23x3415.40x29(Baliakin-Winkel Ereklasse 2013)
Als zwart de stand probeert open te houden met 13...17-2114.26x1712x2115.31x2218x27, dan levert dat een ongemakkelijke stelling op na 16.41-378-1217.34-29!23x3418.39x30!, zoals in Sipma-Heusdens (Riga 2022). 14.31x2218x27
De andere slag 14...17x2815.33x2218x27is onaantrekkelijk omdat zwart nu het spel moet volgen: wit heeft vier aanvallers tegenover drie verdedigers. 16.41-3713-18Of 11-1717.37-3217-2118.26x1712x2119.32-2823x3220.36-3127x3621.38x16en wit moet beter staan vanwege schijf 5 - die moet eigenlijk op de andere flank staan om een sterk centrum te kunnen opbouwen. 17.37-3211-1618.32x2116x2719.42-376-1120.47-42!Oege Dijkstra probeerde zich tegen Rik Keurentjes in 2012 nu te handhaven op 27 met 20....12-17?21.37-328-1222.32x2111-16maar had direct een schijf kunnen verliezen na 23.42-3716x27
24.38-33!en zwart heeft geen parade tegen 37-31 met veel kleine zetjes. Keurentjes vervolgde met 24.37-32en won later alsnog. Bijvoorbeeld 24...18-2225.34-29!23x3426.40x2015x2427.37-31!7-1128.26-2117x3729.33-2924x3330.39x615.34-29...Voor deze zet trok Groenendijk bijna 20 minuten uit; logisch, omdat deze keuze bepalend is voor de richting van de partij. Het belangrijkste alternatief heeft wit m.i. in 15.42-37A)13-18(of 15...12-18 16.48-42 8-12) 16.48-428-13met een nieuwe sleutelstelling (17x17) die zesmaal is voorgekomen.
A1)Krajenbrink (vs. Hein Meijer, Hoofdklasse 1997), Georgiev (vs. Boomstra, WMSG 2011) en Wolff (vs. Kalis, NK 2018) vervolgden met 17.34-30A1a)17...18-22Deze zet geeft wit de gelegenheid het spelbeeld te wijzigen. 18.36-31!27x3619.25-2014x3420.40x27
en wit staat beduidend makkelijker: zijn schijven staan centraal en gegroepeerd, terwijl de zwarte stand nog niet aangesloten is met achterblijvers op 6 en 15 en bovendien is 36 hier zwak. 20....13-18Georgiev vervolgde met 21.27-21Krajenbrink koos voor 21.45-409-1322.40-344-923.37-325-1024.41-3710-14met nog steeds een mooiere stand voor wit. 5-1022.45-4010-1423.40-3411-16en nu de switch 24.33-2816x2725.28-2217x2826.35-3024x3527.38-3227x3828.42x24
het voordeel vasthoudend en "na 100 zetten geeft Boomstra zich over", aldus de titel van Sijbrands' rubriek in de Volkskrant van 17-5-2011 over deze partij!
A1b)17...14-20?is slecht, omdat zwart na 18.25x149x2019.33-28!23x3220.37x28niet alle gaten kan dichten: 20....5-1021.38-3324-2922.33x2420x2923.43-38!A1c)17...17-22is ook niet aan te raden, omdat zwart na 18.33-2923x3419.40x2015x2420.39-335-1021.45-4010-1522.40-3411-1723.34-29alsnog naar de rand moet vluchten met 23....27-3124.29x2015x2425.36x2722x31A1d)Kalis koos voor het hyperaggressieve 3-8?!, misschien wel de beste zet: zwart accepteert bewust een ernstige verzwakking in zijn stand, maar blijft wél op het centrum staan. Weet wit niet te profiteren, dan wordt deze overlopen zoals Wolff overkwam, die er uiteindelijk nog wel een punt aan overhield. 18.40-345-1019.44-4011-1620.37-31?!Engines bevelen hier 20.37-326-1121.32x2116x2722.41-37aan. 20...7-1121.31x2218x2722.49-4413-1823.34-2923x3424.40x2015x2425.39-3417-21!26.26x1712x2127.34-2910-1528.29x2015x2429.44-408-1330.41-3721-2631.43-3911-1732.39-346-1133.37-3217-2134.42-3711-1735.47-42
35....4-10En hier kon het bijzondere 17-22!36.34-2918-23!!37.29x1824-2938.33x2422-2839.32x2319x28- kom er maar eens op. 36.34-29en Wolff verdedigde zich.
A2)Tweemaal kwam 17.37-313-8De zet van Tansykkuzhina tegen V. Milshin in het RK 2005.

In Valneris-Vettner, Baltisch kampioenschap 1991, kwam 4-10maar dat is te scheef (overigens zitten we nu ook in Kripans-Stasytis EK 2024, waarin 17...1-6 de laatste zet was). 18.31x2217x28Slaan met 18x2719.41-3713-18lijkt me beter. 19.33x2218x2720.41-3713-1821.38-338-1322.34-3012-1723.39-3411-1624.34-2923x3425.40x2015x24en wit had een betere versie van het soort spel als in Wolff-Kalis: zwart kan hier niet naar 21 ruilen en verloor uiteindelijk.
A3)Ten slotte kwam in Baliakin-Meurs, NK 2013 (ook zo'n belangrijke NK-partij!) 17.34-2923x3418.40x2015x2419.33-28Het is interessant om deze versie te vergelijken met 15.34-29, 17.33-28, waar Groenendijk voor koos.
A3a)Meurs zette nu voort met het loeischerpe 4-10!?20.45-4010-15A3a1)waarna wit weer keuze heeft. Baliakin koos voor 21.37-3121...18-2322.31x2223x3223.38x2717x28en kreeg wel even interessant omsingelingsspel, maar speelde in tijdnood van Meurs uiteindelijk te lang door en verloor zelfs.
A3a2)Een scherpe Roozenburg ontstaat na 21.39-33!?18-2222.37-3112-1823.41-377-1224.37-3224.33-2924x3325.28x3919-23met aanval versus omsingeling kan ook. 11-1625.32x2116x2726.42-376-1127.37-3211-1628.32x2116x2729.44-39en nu lijkt zwart het moeilijk te hebben, omdat na 29....18-2330.39-34!23x3231.34-30!wit een keer 33-28 gaat spelen met een beter eindspel.
A3a3)De engines vinden ook het barbaarse 21.38-3227x3822.42x33beter voor wit - misschien hebben ze gelijk.
A3b)Voor je de variant van Baliakin kiest, moet je je tegenstander wel even goed in de ogen kijken om te weten of 19...3-8
niet komt; in dat geval doet wit er misschien verstandig aan om de aangeboden dam wel te nemen: 20.35-30Na 20.45-4018-2321.38-3323x3222.37x2817-2123.26x1711x2224.28x1712x21staat zwart actief; wit mist de formatie 48-42-37 en de olympische formatie. 24x3521.25-2014x2522.28-2217x2823.38-3227x3824.43x35-1025.42-3810-1426.3x2025x14met gelijk spel.
B)Adepten van het computerprogramma Scan raad ik de varianten na 14-20!?16.25x149x20aan. Speelt wit te automatisch 17.48-4217.47-42heeft het voordeel dat 17....4-918.33-2823x3219.37x285-10?
is uitgeschakeld door 20.38-32!27x4721.28-22!17x2822.34-2924x3323.48-4247x3824.43x5Ook 17.37-32moet bekeken worden. 17...4-918.33-2823x3219.37x285-1020.38-33dan zit hij na 20....17-2221.28x1711x22wat beteuterd te kijken; het is moelijk om een actief plan voor wit te vinden. Iets minder logisch is 15.41-37omdat zwart na 15....13-1816.37-31geen tempo hoeft te maken en na 16....8-13kan kiezen hoe te slaan zonder verdere concessies te hebben gedaan. 15....23x3416.40x2015x2417.33-2813-1818.38-33...
18....17-21!Wederom doet zwart er verstandig aan om de stelling open te houden; een verscherping met 18...18-22?!speelt wit in de kaart, schijf 24 wordt snel onder druk gezet: 19.39-34!5-1020.44-408-1321.34-3013-1822.40-34en de Drost-offer-droombeelden dienen zich aan. 18...17-2219.28x1711x22is wel speelbaar, maar geeft zwart erg gebonden spel. De engines durven het nog wel aan na 20.39-34!18-2321.34-29!23x3422.44-4034-3923.43x3427-32!?24.34-29Op 24.49-43?volgt 32-38!25.43x3222-2826.32x2319x3027.25x34en 24.42-37?is helemaal uitgesloten in verband met 9-13!25.37x1712x2126.26x1724-3027.35x2419x28z+1. 32-3825.29x2038x29met onduidelijk spel. 19.26x1711x2220.28x1712x21
De opening is achter de rug; zwart staat op het centrum en heeft een voorsprong in ontwikkeling (5 tempi), maar wit kan zich richten op schijven 24 en 27. De stand op de klok: 33 minuten voor Groenendijk en 37 voor Van IJzendoorn, met nog 25 zetten te gaan tot de tijdcontrole - niet heel veel tijd dus!

Beide spelers vullen hun stand aan. 21.39-348-1322.34-3018-2323.44-405-1024.41-373-8!Zwart mag niet te gedachteloos zijn stelling opbouwen: het volgende variantje toont de kansen met spel tegen 24 en 27 aan. 24...13-1825.42-389-1326.43-3910-1527.39-34
27....4-9?3-9moet hier, met compensatie na 28.34-2923x3429.40x2015x2430.37-317-1231.31x2218x2732.33-2824-2933.48-4212-1834.38-3227x3835.42x246-11etc. etc., maar dat is lastig te beoordelen vanuit de partijstand. 28.34-2923x3429.40x2015x2430.37-317-1218-2331.31x2223-2832.33-29!24x4233.22x3331.31x2218x2732.33-28!en wit gaat een schijf winnen.
25.42-386-1126.43-39...
Na alle schermutselingen in de opening, komen we nu bij het volgende belangrijke moment. Groenendijk heeft met wit nog maar 10 minuten, tegenover 15 voor Van IJzendoorn - de laatste denkt 5 minuten na en speelt 26....11-17!?Willens en weten gaan beide spelers af op een bloedstollende tijdnoodfase met een wederzijdse dam! Met de partijzet laat Van IJzendoorn zien vol voor de winst te gaan.
26...7-12?is eenvoudig verhinderd door 27.38-32!27x2928.39-33!29x3829.25-2014x3430.40x27Ook 26...13-18faalt na 27.39-34!10-15*
28.25-20!14x2529.36-31!27x3630.47-41!36x4731.38-32!47x2932.32-2823x4133.34x125x3434.40x2015x2435.1x46Hét alternatief voor de partijzet is 26...11-16A)met de bedoeling een stapje hoger te gaan na 27.37-3127...23-2828.31x2228x1729.36-31!7-1230.31-2621-2731.48-4213-1832.39-3427-32!33.38x2717-2134.26x1712x32en wit moet werken om gelijk spel te halen. B)of 27.49-4327-32een zet wachten met 13-1828.39-3427-3229.37x2823x3230.38x2721x32kan ook. 28.37x2823x3229.38x2721x32en het lukt wit niet om schijf 32 te bedreigen. 27.49-43...Met 27.48-43was dezelfde combinatie op het bord gekomen; volgens de waardes van de engines maakt dit weinig verschil - ik denk dat het menselijker is om Groenendijks zet te spelen, omdat de kroonschijf meer 'dekking' geeft op links dan schijf 49. 27....21-26
Dit is het gevolg van zwarts vorige zet; schijf 11 doorschuiven met 27...17-22?kon immers niet in verband met 28.36-31!27x3629.25-2014x3430.40x1628.37-31!?...Groenendijk neemt de uitdaging aan! 28.37-32 17-21 en 28.47-42 17-22 zijn niet aantrekkelijk voor wit. 28....26x3729.47-4137x4630.36-3127x3631.38-3246x2832.33x2...
Een spannend macro-eindspel (of middenspel-met-dammen?) met nog 8 minuten voor 14 zetten voor Van IJzendoorn en 5 minuten voor 13 zetten voor Groenendijk! Ik had deze tijdnoodfase graag van dichtbij gevolgd, maar ik zat zelf in een zware strijd tegen Baliakin...

Zwart heeft een schijf meer, maar is nog niet op dam. Ook is duidelijk dat direct doorlopen niet gaat in verband met 25-20 en 40x18. Wit staat meer aan de rand (wat in principe goed is in een eindspel), maar zwart heeft ook een mooi blok schijven en kan formaties bouwen.

Engines geven geen krimp, maar voor mensen is het lastig om zo'n eindspel goed te spelen. Er gebeurt dan ook een hoop in de tijdnoodfase - in plaats van alle analytische mogelijkheden (die uiteindelijk toch langs de engines moeten) op te sommen zal ik vooral menselijke varianten proberen te geven.

32....24-29!Sterk gespeeld - stelt het doorlopen van schijf 36 direct aan de orde. 32...23-28is al minder logisch in verband met 33.39-34en 33....36-41?verliest na 28-32kan wel, al gaat wit na 34.34-2924x3335.25-2014x3436.40x27aan een tweede dam werken. 34.34-29!24x3335.43-3833x4236.48x4633.43-38...Een poging om de zwarte schijf van dam te houden met 33.48-4236-4134.42-3741x32is riskant; je moet wel zeker weten dat je niet voor niets een schijf hebt weggegeven. 33....36-4134.2-11?!...Deze zet is wel logisch - wit wil zich immers voorbereiden op damhalen op 47 - maar blijkt een fout te zijn. Engines raden 34.38-33!29x3835.30-24!19x3036.35x24aan om een eindspel met gelijke stukken te forceren na 36....23-2937.24x4241-47Maar wie niet waagt, wie niet wint... 34....41-47?!Van IJzendoorn profiteert niet! Met 34...13-18!(dreigt behalve 29-34 vooral verrassend met 14-20!!) was Groenendijk maximaal onder druk gezet met slechts 3 minuten voor 11 zetten. 35.11-29-13Een cruciaal moment:
A)36.40-34?36...29x4037.45x3441-47!en nu is de zwarte dam op 47 erg sterk, ook na 38.48-4223-28!39.39-33*28x3940.34x4318-22!etc. B)36.39-34?en nu is 29-33!37.38x2941-47!het meest overtuigend; het witte oostblok is volledig afgesloten door de dam op de lijn 15/47 (het 'IJzeren Gordijn'?!). C)36.38-32?('variant Eric van Dusseldorp' op Toernooibase) 29-34!37.40x2923x4338.48x3941-47met wederom een geweldige lijn voor de zwarte dam; bovendien is de witte dam ingeperkt, deze mag alleen naar 16 en komt dan niet verder. 39.2-11??verliest direct door 18-22!D)36.48-43?en nu bijvoorbeeld 41-4737.38-3247-4138.32-2729-3339.39x2823x21en zwart heeft een tweede schijf gewonnen.
E)De remise moet komen van een offer van een tweede schijf, een optie die overigens door Groenendijk tijdens de partij is gesignaleerd: 36.38-33!29x3837.30-24!19x3038.35x24De dreiging 24-19 is nu alleen tegen te gaan door 38....14-19en nu komen we na 39.39-3339.2-16?!19x3040.25x34kost een schijf minder, maar na 40....23-2841.16x4918-22(dreigt 28-32) 42.49-1641-47heeft zwart die sterke diagonaal 15/47 weer in handen. 38x2040.25x5snel in de database van Kingsrow terecht (oordeel: remise).
Na 40....4-10Ik heb geen wezenlijk voordeel van uitstellen met 41-47gevonden. 41.5x1419x10moet wit nog wel vier goede zetten vinden tot de tijdcontrole. Misschien is het in dit geval zo dat deze zich redelijk makkelijk laten vinden: 42.40-34!(damhalen op 47 tegengaan) 41-4643.2-16!(witte dam zo snel mogelijk activeren en dreigen met 16-21). Zwart kan deze dreiging nog ontzenuwen: 13-1944.16-7!(deze zet is waarschijnlijk nog het meest lastig om te vinden, zeker in een berekening een paar zetten terug) Na nu 44.16-21?8-1345.21-1746-32is Kingsrow er nog niet gerust op voor wit. 8-1245.7-2!en wit heeft een schijf teruggewonnen én de zetten gehaald.

Terug naar de partij: 35.11-6!...Wit moet de zwarte dam wel vangen, na 35.38-32?volgt weer sterk 13-18!35....47x5036.40-3429x4037.35x4450x3938.6x44...
Met de vangst van de zwarte dam komt de partij in de laatste fase. Beide spelers hebben de afgelopen zetten redelijk snel gespeeld en nu beiden nog zo'n 2,5 minuut voor 7 (wit) en 8 (zwart) zetten.

Wit heeft een dam voor drie schijven ('Afrikaanse dam') die behoorlijk goed gepositioneerd staat: alle zwarte schijven staan achter de lijn 6/50. De dreiging 44-17 kan zwart op twee manieren tegengaan en daarom zou zwart met wat beleid zijn blok schijven langzaam naar dam moeten kunnen leiden.

Ik denk dat dit het moment is dat Van IJzendoorn zijn grip op de partij kwijtraakt: niet alleen spendeert hij de helft van zijn resterende tijd, hij vindt óók niet de beste zet - een slecht voorteken.

38....10-1538...13-18wordt aangeraden door de engines; dat zit hem erin dat wit niet op de diagonaal 4/36 kan gaan staan, zoals in de partij wel mogelijk is. 39.44-35...Groenendijk speelt óók niet de beste zet, maar speelt wel snéller. Sterker is 39.44-22Hoewel ik deze zet niet helemaal kan verklaren (ik moet er ook niet aan denken om met de zwarte schijven tegen een computerprogramma te spelen...), denk ik dat belangrijk is dat na de partijzet 39....23-2940.22-27!volgt en zwart heeft moeite om de vang waarbij de witte dam eindigt op veld 20 te activeren omdat 13-18 simpelweg niet kan. Na 40....8-1241.27-1613-1842.16-21blijkt zwart geen vang meer te hebben, al wordt het wel remise na 42....19-2343.21x823-2844.8-228-3245.2-718-2246.7x3432-3747.34-2314-1948.23x337-41De waarde van dergelijke computervarianten is moeilijk te zeggen, ik noem het 'aapjes kijken'. 39....23-2939...15-20lijkt misschien logischer, maar na 40.35-49mag 40....20-24niet: alleen met 4-10ga je 49-38 tegen, maar ik zou die zet niet graag spelen in tijdnood. 41.45-40!24x4442.49x319-2443.3-12en wit gaat winnen. 40.35-49...Weer relatief snel gespeeld door Groenendijk (1 minuut en 25 seconden over) - hij maakt de actieradius van de witte dam maximaal en legt de bal bij zwart. 40....13-18Van IJzendoorn gaat hiermee van 1 minuut en 8 seconden naar 49 seconden voor vier resterende zetten... 41.45-40...Groenendijk investeert flink: van 1 minuut en 25 seconden naar 37 seconden. Maar zwart heeft veel opties en moet rekening houden met 49-38.

41....9-13Van IJzendoorn vindt een oplossing, maar dit kost wel 35 van zijn 49 seconden... Een andere optie is 41...18-2242.49-38??29-34!43.40x2943.30x3919-2444.38x2015x2422-27!44.38x39-1345.3x2015x35z+. Groenendijk moet ook alle opties checken en kiest met 13 seconden over voor 42.40-34...Op 42.49-38volgt de Turkse slag met 42....4-10!43.38x2319x28!42....29x4043.49x35...
Wit moet nog twee zetten, zwart nog drie. Er is geen tijd meer om iets te berekenen...

43....18-22?Na 43...19-23(4-10 of 15-20 kunnen ook wel, maar liggen misschien niet zo voor de hand) 44.30-24ziet zwart zich opeens geconfrontreerd met 24-19 en het eindspel na 44....23-2814-19!?vraagt bovenmenselijke koelbloedigheid; wit kan niet laten slaan i.v.m. 15-20, 18-23. 45.25-2014x2546.24-1913x2447.35x39zou gewonnen kunnen zijn (het is het niet na 47....15-20*48.39-3420-24*). Let hierbij op de kroonschijf, die veel varianten er op z'n minst gevaarlijk uit doet zien. 44.30-24!19x3045.35x5...
Dit is niet de bedoeling geweest voor Van IJzendoorn toen hij het eindspel aanging op de 26e zet en als speler voel je dat ook - als je dan voor de laatste zet voor de tijdcontrole nog maar 9 seconden hebt, kan alles gebeuren.

45....15-20??Op de vermaledijde 45e zet stort alles in voor Van IJzendoorn. Na 45...22-27!46.5-37lukt het de zwarte schijven toch om de hoofdlijn over te steken. Eén variantje ter illustratie: 46....8-1247.37-2612-1848.26-3718-2249.48-4213-1850.42-3818-2351.37x1927-3152.19-3531-3653.35-194-1054.19x515-2055.25x1436-41en zwart heeft het gered. 46.25x14...
De zetten zijn gehaald en voor Van IJzendoorn restte hier alleen nog het staren naar het bord, voordat hij de klok stilzette en Groenendijk feliciteerde. 14-9 volgt altijd, óók na 13-18 (14-9 4x13 5-14! gevolgd door 14-3).

Ik wil beide spelers prijzen voor deze bijzondere partij, die vanuit de opening het middenspel zo'n beetje oversloeg en direct in het eindspel belandde: Van IJzendoorn in de eerste plaats voor het aanvallen van de speler met de snelste berekeningen op dit moment. Remise tegen Groenendijk is niet erg, maar Van IJzendoorn ging voor het volle pond, speelde ijzersterk en kreeg een grote kans op zet 38! Aan het resultaat heb je na een verloren heroïsch gevecht niets, maar je hebt jezelf wel als een echte strijder gemanifesteerd en alleen door te blijven proberen heb je kans om aan de positieve kant van het verhaal te eindigen.

Ook Groenendijk verdient natuurlijk lof: niet alleen voor het overwinnen van zijn grote tegenstander, maar ook in zijn geval voor het lef om - zoals eigenlijk elke partij - de strijd aan te gaan, ook al staat hij bovenaan in het toernooi en ook al is remise tegen Van IJzendoorn geen probleem. Het waarmaken in dergelijke gevechten op de momenten dat het erom draait (in de tijdnoodfase) maakt hem op dit moment de beste speler.

Kortom: een partij om van de smullen, wat het resultaat ook is en wat een genot om te kunnen uitkijken naar meer van dit soort treffens in de toekomst!

Deze publicatie is mede tot stand gekomen door een financiële bijdrage van Johan Krajenbrink.