Alexander Georgiev, hier in actie tijdens Open Flevoland 2018, kwam de afgelopen jaren maar nauwelijks in actie. Maar zijn duel met Nikolai Gulyaev kan met recht een pareltje genoemd worden, een partij waarin hij een grootse, creatieve prestatie verricht. Foto: foto.kndb.nl
(A translation of this text into English is still being made and will be published as soon as it is available)
Alexander Georgiev veroverde in
april de Russische damtitel. Afgaand op door Toernooibase verstrekte
statistieken was het de dertiende keer dat hij dit kunstje flikte. In
1995 lukte het Georgiev voor het eerst om de concurrentie achter zich
te laten in het vanouds sterkste nationale damkampioenschap ter
wereld.
Diverse namen van oud-winnaars lieten in het kampioenschap
van 2023 verstek gaan. Alexander Shvartsman woont tegenwoordig in
Nederland en deed om begrijpelijke redenen niet mee. Alexey Chizhov
liet het toernooi eveneens schieten. Spelers als Ivan Trofimov,
Vladimir en Maksim Milshin, Ainur Shaibakov -zij wisten allen het
kampioenschap eerder te winnen- gaven evenmin acte de présence. Ook
de sterke grootmeester Murodullo Amrillaev -in 2011
vicewereldkampioen- verscheen niet aan de start.
Heel spannend
wordt het jongste kampioenschap van Rusland niet. Al in de eerste
ronde schiet de latere winnaar raak - tegen Alexander Ldokov. In de
volgende zeven ronden weet hij nóg vier keer het net te
vinden.
Hoewel er op het moment van schrijven slechts vier
partijen (allen van Georgiev) in Toernooibase staan van dit toernooi,
durf ik de stelling wel aan dat Georgiev in zijn duel met Nikolai
Gulyaev niet alleen zijn grootste sportieve prestatie neerzette, maar
ook zijn grootste creatieve prestatie. Alle reden dus om in deze
bespreking de schijnwerpers op dit duel te zetten.
De partij stamt
uit de vijfde ronde. Tot en met ronde vier kunnen beide spelers bogen
om mooie scores. Georgiev gaat met 7 uit 4 aan de leiding, Gulyaev
volgt met Alexander Getmanski op een punt achterstand. Na
overwinningen in ronde vijf en zes loopt Georgiev drie punten uit op
de concurrentie, een gat dat niet meer kleiner wordt Niettemin is
ronde zeven erg spannend, want de degelijk aanvallende
titelverdediger, Sergey Belosheev, krijgt een zeer goede winstkans
tegen Georgiev. Als Belosheev deze niet benut en het duel in remise
eindigt, kan de inwoner van Ufa al een ronde voor het
einde tot kampioen worden gekroond.
Op respectabele afstand
finishen vijf spelers met tien punten, onder wie Gulyaev. Aanvullende
criteria wijzen echter Getmanski en Belosheev aan als tweede- en
derdeprijswinnaar.
Voor inhoudelijk in te gaan op Georgiev-Gulyaev
kort iets over de zwartspeler. Deze 33-jarige Rus is een sterke
dammer, getuige ook zijn FMJD-rating van 2311. Zijn eerste
aansprekende succes boekte hij in 2007, toen hij het
jeugdwereldkampioenschap op zijn naam wist te schrijven. Nadien
bleven écht grote successen uit, met uitzondering van het winnen van
het kampioenschap van Rusland 2018. Overigens deed Gulyaev eind 2021 ook nog van zich spreken door Polish Open Julinek Park te winnen, voor onder anderen zijn landgenoten Alexander Getmanski en Marsel Sharafutdinov.
In het in april gespeelde
toernooi zaten Georgiev en Gulyaev voor de tiende keer tegenover
elkaar, aldus Turbo Dambase - rapid- en sneldampartijen niet
meegerekend. Voorgaande negen keren wist Georgiev twee keer te winnen
(in het Russisch kampioenschap van 2010 en 2012). De overige duels
tussen de twee combattanten eindigden in een
puntendeling.
Georgiev-Gulyaev 2023 kenmerkt zich allereerst
doordat de zwartspeler zijn grote tegenstander op afstand probeert te
houden. Zwarts derde zet spreekt bijvoorbeeld boekdelen en ook zijn
twaalfde zet is ronduit passief. Desondanks -of liever gezegd:
dankzij te voorzichtig opereren van Gulyaev- krijgt Georgiev al
spoedig aantrekkelijk spel. Met subtiele ruilen dunt hij zwarts lange
vleugel uit en werkt hij aan een omsingeling van het zwarte centrum -
waarbij te allen tijde een switch naar gunstig klassiek spel tot de
mogelijkheden behoort.
Na een verrassende overgang naar half-open
klassiek (25.38-32) moet zwart secuur spelen. Nadat Gulyaev enkele
keren niet het beste tegenspel weet te vinden, komt hij in zwaar weer
terecht. In een tactisch steekspel met tijdelijke offers over en weer
grijpt de voormalige kampioen van Rusland mis. Met een fraai
dubbeloffer (40.26-21, 41.27-22 en 42.29-23) plaatst Georgiev Gulyaev
voor onoverkomenlijke moeilijkheden. De zwartspeler weet het nog tot
een overmachtseindspel te schoppen, maar Georgiev werkt het
onberispelijk af.
Deze openingszet verdient niet de originaliteitsprijs. Dat 1.32-28 ook onder topspelers de meest favoriete eerste zet is, zal er ongetwijfeld mee te maken hebben dat wit schijf 46 snel kan ontwikkelen. Nog een reden om deze zet te doen, is dat wit even afwacht en zo als het ware de bal bij zwart legt.
19-23De kans is groot dat hiermee wits voorbereiding werd doorkruist. Het was, aldus Turbo Dambase, slechts de 9e keer in zijn carrière dat Gulyaev zich van dit symmetrische antwoord op 1.32-28 bediende.
2.28x19 14x23 3.35-30!?
Interessant! Volgens Turbo Dambase heeft Georgiev deze zet op dit
moment namelijk nog nooit eerder gespeeld.
Duidelijk is dat deze
scherpe zet niets aan de verbeelding overlaat: wit wil een gevecht
van nabij.
En ook zwarts reactie is veelzeggend. Net als in een aantal eerdere partijen tussen de twee houdt Gulyaev graag de boot af tegen zijn illustere tegenstander.
Georgiev trekt echter zijn eigen plan. Hij blijkt ook niet geïnteresseerd in het theoretische voordeel dat hij met 4.30-25 zijn randschijf op 35 kan oplossen. Al dan niet toevallig doet dit weer denken aan Alexander Dibman. Van deze voormalige stadgenoot van Georgiev zijn diverse voorbeelden bekend waarin hij in soortgelijke standen eveneens een 'voordeeltje' laat voor wat het is ten gunste van zo scherp mogelijk spel.
Wit schuift schijf 30 door naar veld 25. Een
aanknopingspunt is schijf 5, die wellicht moeilijk in het spel kan
worden gebracht.
Omdat zwart met zijn vorige zet aankoerst op een
zo sterk mogelijke lange vleugel, lijkt een vuist bouwen met
45-40/44-40 en vervolgens 33-28x28 (in de hoop later veld 24 te
kunnen bezetten) minder kansrijk.
Zwart verklaart zich.
Niet de spannendste zet, maar wel een met een duidelijk plan: wit wil met de ruil zwarte lange vleugel verzwakken. Mogelijk voorvoelde Georgiev hier al dat er kansen zullen komen op een centrumomsingeling.
Zwart moet nu iets doen aan de simpele dreiging 31-27! w+.
14-19 10.35-30 2-8Opnieuw een aanslag op zwarts linkerflank.
19x30 12.34x25 21-26?Omdat Turbo
Dambase niet beschikt over de optie om zetten te voorzien van een
vraagteken tussen haakjes, verdient deze zet een naakt vraagteken.
Veel actiever is namelijk
Verhindert de opbouw 11-17.
5-10 14.45-40 10-14 15.40-34 14-19 16.39-33 9-14 17.34-30!Voordat zwart een krachtige stand opbouwt, staat wit alweer klaar om het ontluikende sterke centrum uit te hollen.
12-17Eindelijk kan zwart zich weer een zet op rechts permitteren. Dat was niet het geval geweest na
Het logische gevolg van wits vorige zet. We zagen deze ruil vaker en het doel is onveranderd. Wit neemt op de koop toe dat de tempiverhouding oploopt tot -10.
19x30 19.25x34 7-12 20.44-40 4-9 21.50-44!Wit meent wel zonder de olympische formatie (45/40) te kunnen en dirigeert schijf 50 naar het midden.
14-19Zwart neemt hiermee definitief afscheid van de formatie 3-9-14. Deze formatie had Gulyaev voorlopig intact kunnen laten als hij had gekozen voor
Geen vrijblijvende beslissing. Zwart moet straks
immers links een lastige beslissing nemen:
a. 15 naar 24
dirigeren. Het gevolg daarvan kan zijn dat er een klassieke positie
op bord komt waarin schijf 9 gaat 'hangen'.
b. opbouwen met 14-20,
9-14 en 20-24. Zwart riskeert daarmee dat schijf 15
achterblijft.
De alternatieven zijn echter ook niet om over naar
huis te schrijven:
Toegegeven, vetpot is het niet. Zwart mag hooguit hopen dat hij de witte omsingelingspogingen van zich kan afslaan.
Een interessante, ambitieuze en kansrijke zet. Opmerkelijk is dat drie comuterprogramma's na enig nadenken elk een andere voorkeurszet hebben:
Voor al deze voortzettingen geldt dat wit onmiskenbaar gemakkelijker staat en hem de beste kansen moeten worden toegedicht in een (gesloten) klassiek afspel dat vermoedelijk later zal ontstaan. Maar dat Georgiev voor een scherper voortzetting kiest, is begrijpelijk. Zeker ook gezien zijn voorliefde voor half-open klassiek.
De
opmars van 15 naar 24 speelt wit in de kaart. Zwarts wens om veld 24
te bezetten, leidt ertoe dat wit binnen tien zetten zélf zal
infiltreren op dit cruciale veld.
Had zwart beter? Vier
alternatieven nader beschouwd:
De conclusie van deze variantenbrij is dat zwart na 25...1-7! 26.42-38 14-20 27.39-34 20-24 28.49-44 9-14 29.44-40 11-17 30.47-42 een fractie gemakkelijker staat als hij 30...15-20! enzovoorts weet te vinden.
De prachtzet 25.38-32!? vergt echter dusdanig veel van de zwartspeler dat hij al meteen een fout maakt, waarna analytisch bezien voor het eerst in deze partij het strategische evenwicht in deze partij verbroken wordt.
Zwart heeft twee alternatieven:
De beste zet. Erg slecht is
Fraai gespeeld. Wit dreigt met het dodelijke 37-31!
26-31De beste reactie.
Na het tegenoffer
De belangrijkste verdienste van de tekstzet is dat zwarts meest logische zet fraai wordt weerlegd.
De witte weerlegging is dermate fraai en verrassend, dat de zwartspeler er kennelijk geen oog voor heeft.
Zwart moet na wits 42e zet dus lijdzaam toezien dat wit 24-20 gaat spelen en binnen afzienbare tijd doorbreekt naar dam. De computer wijst er echter op dat wit dan desondanks geen analytische winst in handen heeft. Dus zwart had zich hierop kunnen en moeten inlaten.
Voor de tweede keer in zes zetten offert Georgiev materiaal, deze keer zelfs twee schijven. De arme Gulyaev zal niet hebben geweten wat hem overkwam.
17x26 41.27-22!Een heus dubbeloffer.
18x27 42.29-23!Wit dreigt nu door 24-19! zijn verloren schijf met maximale rente terug te winnen. Zwart heeft dus geen keus.
13-18* 43.24-19! 18x29 44.19x10Ten koste van een schijf baande
wit zich een weg naar de damlijn. Zwart is dan ook
kansloos.
Niettemin vecht hij nog ruim twintig zetten door, maar
gelukkig maakt Georgiev geen fout meer en zet zijn fraai opgezette
partij in winst om.
Kandidaat-dam 2 rukt op.
31-36 46.41-37 12-18 47.25-20Het antwoord op de vraag is overigens "ja".
Een slimme actie van zwart.
54.4x1 21-26 55.1-29Mede mogelijk gemaakt dankzij wits 56e zet.
22-27Het eindspel is volkomen kansloos voor zwart. Ter illustratie twee varianten:
Zwart ziet het zinloze in van verder doorspelen en geeft het op.