Afrika heeft een nieuwe kampioen: de 27-jarige Tardorel Itoua. De Congolees uit Brazzaville leerde dammen op straat. Sinds 2016 trekt hij door West- en Centraal-Afrika en bindt daar de strijd aan met lokale dammers. Itoua speelt sterk en snel en zijn uitbundige karakter leverde hem een schare supporters op. De Afrikaanse kampioen maakt er geen geheim van dat hij zich goed gaat voorbereiden op het komende wereldkampioenschap.

Oorspronkelijk gepland van 21 november tot 7 december 2024, werd vanwege enkele administratieve en officiële staatsredenen de 20e editie van het persoonlijk kampioenschap van Afrika voor mannen uiteindelijk gehouden van 1 tot 16 december 2024 in Ouagadougou, de hoofdstad van Burkina Faso. Gespeeld werd in hotel Pacific, gelegen in het hart van de stad.

Op 10 december werd de 4e editie van het persoonlijk sneldamkampioenschap van Afrika voor mannen gespeeld. Op die dag kwam ook de Algemene Vergadering van de Afrikaanse Dambond (CAJD) bijeen om een nieuw uitvoerend comité te kiezen dat onder leiding staat van de nieuwe voorzitter van de CAJD, Oumar Thiero (voorheen secretaris-generaal in het vertrekkende bestuur).

Ondanks de kritieke veiligheidssituatie in het platteland van het land slaagde de Afrikaanse Dambond (CAJD), in samenwerking met de Dambond van Burkina Faso (FBJD), erin om een geschikte organisatie van het evenement te garanderen met optimale basisvoorzieningen voor alle betrokken deelnemers.

De officiële openingsceremonie vond plaats op 9 december 2024 en werd voorgezeten door de minister van Sport, Jeugd en Werkgelegenheid van Burkina Faso, Anûuyirtole Somda Roland. Hij werd bijgestaan door de voorzitter van de CAJD, Ibrahim Douah Sissoko, en de FMJD-spelersvertegenwoordiger Jean Marc Ndjofang.

Tweeëndertig spelers uit dertien landen (Burkina Faso, Benin, Kameroen, Ivoorkust, Congo-Brazzaville, Congo-DRC, Gabon, Guinee Conakry, Ethiopië, Mali, Mauritanië, Senegal en Togo) streden op hoog niveau in het toernooi. Onder hen waren vijf Internationale Grootmeesters (GMI) (Ndjofang, Atse, Ba, Samb en Der), een Internationaal Meester (MI) (Camara Moussa) en twee Federatiemeesters (MF) (Clavin Landry NGA en Jacques Kpangni Aka).

Opmerkelijk is dat dit een nieuw record was voor het aantal deelnemende landen aan een Afrikaans kampioenschap sinds de eerste editie in 1980 in Bamako, Mali (gewonnen door Bassirou Ba). 1980 is ook het oprichtingsjaar van de CAJD.

Sportief en emotioneel gezien was het een succesvol en rijk evenement, gebaseerd op de eindresultaten. Het was een van de sterkste Afrikaanse kampioenschappen ooit, gezien de aanwezigheid van vier voormalige Afrikaanse kampioenen: regerend kampioen Joël N’cho Atse, Bassirou Ba, Jean Marc Ndjofang en Ndiaga Samb.

Afrika is het continent waar dammen populairder is dan waar ook ter wereld. Dammen is de belangrijkste denksport in Afrika, zowel qua brede beoefening als qua prestaties die al decennialang door Afrikaanse dammers worden geleverd. Bovendien zeg ik vaak: dammen in Afrika is een krachtig motto van socialisatie. Het brengt mensen uit verschillende culturen en sociale klassen samen rond een dambord.

In de meeste landen ten zuiden van de Sahara wordt er overal gedamd: in steden, op het platteland, in wijken en buurten. Het damspel op de 64 velden wordt vooral gespeeld in het oosten en zuiden van Afrika, terwijl het damspel met 100 velden populairder is in het westen en centrum van het continent. Dit komt door de gemakkelijke beschikbaarheid en lage kosten van damborden en ander materiaal.

In Afrika komen mensen na hun werk samen rond een bord om te spelen, maar ook om te praten over allerlei onderwerpen uit het dagelijks leven. In steden zoals Abidjan, Dakar, Yaoundé, Brazzaville en Kinshasa zijn er minstens tien tot vijftien damclubs per stad. Ze zijn vaak gevestigd op plaatsen die ”Grand Place”, ”Maquis”, ”Dojo” of simpelweg ”Club” worden genoemd. Er wordt dagelijks non-stop gespeeld.

Er zijn veel getalenteerde spelers die niet deelnemen aan toernooien of officiële competities. Zij weten niet eens hoe ze een partij moeten noteren of een klok moeten gebruiken, maar hun speelniveau ligt hoger dan gemiddeld. Het grootste probleem in Afrika is het gebrek aan een sterke organisatie die regelmatige en goed georganiseerde toernooien kan garanderen. Hierdoor wordt dammen vaak gespeeld als een passie in een informele setting, maar minder als een sport met alle vereiste regels en voorwaarden.

Het Afrikaanse kampioenschap wordt om de twee jaar georganiseerd en voor veel Afrikaanse spelers is dit hun enige internationale competitie. Dit betekent dat veel jonge en getalenteerde mensen niet genoeg ondersteuning krijgen om hun talent te ontwikkelen. Iedereen probeert toch op zijn eigen creatieve wijze te spelen.

De tweeëndertig spelers die zich hadden ingeschreven voor het evenement, werden ingedeeld in vier groepen van acht spelers, gebaseerd op rating en speelsterkte. De eerste drie spelers van elke groep gingen door naar de finale, een Round Robin-toernooi met twaalf spelers. De resultaten van de groepsfase werden meegenomen naar de finale.

Na elf ronden Round Robin kregen we een nieuwe Afrikaanse kampioen! De revelatie en de sensatie van het toernooi: TARDOREL ITOUA, kampioen van Afrika 2024, die automatisch de GMI-titel ontving. Een fantastische prestatie. Zijn landgenoot César Mouanda (Congo-Brazzaville) eindigde op de tweede plaats dankzij een belangrijke overwinning in de laatste ronde tegen Samb. Hij kreeg eveneens de GMI-titel.

De 27-jarige Itoua komt uit de Republiek Congo met Brazzaville als hoofdstad van het land (gelegen in de subregio Centraal-Afrika). Sinds zijn tienerjaren is hij een gepassioneerde dammer, die in zijn geboorteland het dammen op straat leerde - zoals de meeste dammers in Afrikaanse landen.<br><br>Zijn bijzonderheid is dat hij een echte damfanaticus is. Sinds 2016 reist hij als globetrotter over land door West- en Centraal-Afrika, van land naar land, om tegen sterkere spelers te spelen en dammen te leren in verschillende culturen en stijlen. Zijn eerste optreden was tijdens de 18e editie van het persoonlijke Afrikaanse Kampioenschap in 2018 in Thiès (Senegal), waar hij op de vijfde plaats eindigde.

Itoua heeft een sterk karakter vanwege zijn durf, zelfvertrouwen en uitbundigheid als speler. Dit bijzondere karakter heeft hem veel fans en supporters in Afrika opgeleverd.

De nieuwe Afrikaanse kampioen zegt nu tegen de hele damgemeenschap dat hij zich heel goed gaat voorbereiden om het komende persoonlijke wereldkampioenschap voor mannen te winnen! Dit kampioenschap, met 48 deelnemers verdeeld over vier groepen, wordt waarschijnlijk in juni 2025 georganiseerd in Yaoundé, de hoofdstad van Kameroen. De definitieve beslissing van de regering wordt nog verwacht. Hopelijk wordt deze snel bevestigd in het belang van de wereldwijde damgemeenschap en vooral van de Afrikaanse spelers, die altijd te maken hebben met visum- en administratieve problemen wanneer wereldkampioenschappen in Europa of elders worden gehouden.

Itoua’s technische stijl is eenvoudig maar sterk en efficiënt. Hij speelt snel en is zeer creatief in het klassieke systeem. Hij toonde zijn kracht en duidelijke ambitie om goed te presteren tijdens het Afrikaanse Kampioenschap 2024 vanaf zijn eerste partij in Groep C, bestaande uit:

• Tardorel Itoua (Republiek Congo)
• Bassirou Ba (Senegal)
• Francis Victor Seka (Ivoorkust)
• Daouda RCO Sawadogo (Burkina Faso)
• Maxime Johnson (Benin)
• Ngoma Pélerin Kiaku (Congo-DRC)
• Telmoudane Ahmed (Mauritanië)
• Selom Cleva Mensah-Etsi (Togo).

Itoua won zijn groep met een totaal van 12 punten: vijf overwinningen en drie remises. Hij wist iedereen te overtuigen door zowel de nummer twee (Ba) als de nummer drie (Seka) in zijn groep te verslaan. Het meenemen van de maximale score van 4 punten naar de finale was al een belangrijk voorteken van de eindoverwinning.

Ik kies ervoor om de eerste partij van Itoua in dit toernooi te analyseren tegen de drievoudig (1980, 1996, 2003) Afrikaanse kampioen Ba, die de grote favoriet was in in groep C.