Koeperman (l.) en Sjtsjogoljev tijdens hun WK-match in 1961. Eerstgenoemde wint de tweekamp later met 22-18. De persoon rechts is Philip Ham. Foto: archief Sjtsjogoljev
(18.41-37 13-18 enzovoort) een onvervalste
“Bonnard” van, die −mede door het buitengewoon adequate tegenspel van
Koeperman− vrijwel geforceerd bleek te verliezen! Had de titelhouder
echter laten slaan, bijvoorbeeld met
17...13-18 18.32x21 16x27 , dan was hij zelfs linea recta in een verloren positie
gemanoeuvreerd. Men zie: 19.41-37! 9-13 20.37-32 11-16 21.32x21 16x27 22.42-37! 6-11 23.37-32! 11-16 24.32x21 16x27 25.47-42! (zie analysediagram). De zwarte Roozenburg
dreigt dan te worden opgeblazen met 26.28-23!! (26…18x40), naar keuze
gevolgd (afhankelijk van de vraag of zwart 25…4-9 dan wel 25…3-9
speelt) door 27.33-28 22x33 28.31x11 + dan wel 27.33-29 24x33
28.39x28 22x33 29.31x11 +. En ook 25…18-23 kan hem niet redden, daar
hij zowel na 26.34-30/50-45 23x32 27.33-29 24x33 28.39x37 als (het
efficiëntst) 26.44-40!? 23x32 27.33-28! 22x44 28.31x11 een volle
schijf moet inleveren.
Ik voeg hier nog aan toe dat zelfs
wanneer wit het zónder die meerslagwending 26.28-23 enzovoort moet
stellen, bijvoorbeeld doordat 50 al op 45 staat of doordat op enig
moment 34 tegen 10 is uitgewisseld (zoals het geval zou zijn na − ik
noem maar iets− 3-9 26.34-29 10-15 27.29x20 15x24 zie analysediagram), een andere gewelddadige actie tegen
de vijandelijke rechtervleugel doorgaans eveneens beslissend is. Ik doel op 28.33-29! 24x33 29.38x29 22x24 30.31x11 12-17 31.11x22 18x27 32.42-37 /43-38!. Daarmee
wil wit primair natuurlijk gewoon de zwarte voorpost op 27 veroveren.
Maar de werkelijke pointe van dit plan schuilt in een tegenoffer dat
zich pas vier zetten later aandient, te weten 2-7 33.43-38 /42-37! 7-11 34.37-31! 8-12 35.31x22 12-18?! 36.22-17!! 11x22 37.26-21! +. (Voor zover ik heb kunnen
nagaan, is deze hele transactie tot dusver in vier partijen
daadwerkelijk op het bord verschenen: de eerste keer in Sj.
Visser-Robillard uit de Meestergroep van het Brinta- c.q.
KSH-toernooi 1975 (in het 7x3-dammeneindspel van deze partij zou de
witspeler de winst met een gruwelijke blunder uit handen geven…),
voor het laatst in het competitieduel Offenga-Ruesink
1994.)
Dat Koeperman in bovengenoemde stampartij de wind zo
nadrukkelijk in de zeilen had, was trouwens voor een niet
onaanzienlijk deel te danken aan het ‘coöperatieve’, in mijn ogen
hier en daar onlogische tegenspel van Sjtsjogoljev. Zo is mij om te
beginnen niet (al te) duidelijk waarom een wereldkampioen die
−klaarblijkelijk− bereid is zijn titel in de waagschaal te stellen
door uitgerekend tegen een houwdegen als Koeperman met een
Roozenburg-opstelling te experimenteren, zulks niet gewoon met
(5/8…)20-24 en (6/9.)…15x24 doet, in plaats van het veel minder
energieke 19-24, 14-19, 20-25 en 25x14. Maar áls je met zwart eenmaal
voor die laatste, temporiserende speelwijze hebt gekozen, is het naar
mijn overtuiging zaak om hoe dan ook het steunpunt 7 te handhaven (en
−indien nodig− een strategie te volgen waarbij veld 18 onbezet
blijft). Een opstelling met (11…)7-11? daarentegen hoort in het
gekozen openingssysteem niet thuis. Het kan geen kwaad een en
ander scherp voor ogen te houden, want in de praktijk zal de
‘weerlegging’ van een vijandelijke Roozenburg-aanval doorgaans heel
wat méér voeten in de aarde hebben dan bij Koeperman en Sjtsjogoljev
het geval was. Niet zelden ís er zelfs geen weerlegging, zoals ik
(pas) 42 jaar ná mijn partij tegen Beeke zou ontdekken. Maar laten we
niet op de zaken vooruitlopen.
